تناسب طلایی در معماری

ایده مبنایی این نسبت شگفت انگیز بر این‌ بوده که : هرگاه یک پاره خط را به صورتی تقسیم کنیم که نسبت طول قسمت بزرگتر بر قسمت کوچکتر برابر با نسبت طول پاره خط بر طول قسمت بزرگتر باشد این نسبت را نسبت طلایی مینامند .

و همینطور چنانچه مستطیلی رسم نماییم که نسبت طول بر عرض آن برابر با نسبت طلایی باشد به آن مستطیل طلایی گفته میشود.
بر این اساس اگر مربعی را رسم ، آنرا به دو قسمت مساوی تقسیم نموده و قطر یکی از مستطیل های بدست آمده را رسم نماییم و قطر رسم شده را به شکلی بچرخانیم که به صورت افقی یک سر آن بر نقطه وسط دو قسمت و سر دیگر آن از مربع بیرون زده باشد با کامل کردن مستطیل بدست آمده به مستطیل طلایی میرسیم و به طور مثال اگر ضلع افقی آن را ۱۰۰ و ضلع عمودی را ۶۱/۸ بگذاریم این مستطیل بر دو شکل مربع و مستطیل تقسیم میشود که اضلاع آنها به ترتیب ۶۱/۸×۶۱/۸ و همینطور ۶۱/۸×۳۸/۲ می باشد .

حال میتوانید با تکرار فرایند در مستطیل به دست آمده درون مستطیل طلایی تا بی نهایت و رسم کمانی از نقطه پایینی ضلع سمت چپ مربع بدست آمده به نقطه بالایی ضلع سمت راست مربع بدست آمده و تکرار و امتداد آن در مربع های دیگر شکل گرفته در مستطیل طلایی به مارپیچ حلزون شکلی برسید.

استفاده طبیعت از مستطیل طلایی:
می بایست خاطر نشان کرد هر چیزی از جمله : لاک حلزون ، غنچه گل رز ، گل آفتابگردان ، میوه کاج ، چرخش کهکشانی ، زوایای صورت انسان ، تناسبات اندام انسان و ... در طبیعت از قانون تناسب طلایی پیروی میکنند و هر آنچه شما را محو تماشای خود میدارد به اصطلاح عامه متناسب بوده که درست آن است که بگوییم در تناسب طلایی قرار داده شده است .

تناسب طلایی را میتوان در بسیاری ازآثار نقاشان بزرگ مانند : مونالیزای داوینچی ، طراحی صحنه خلق حضرت آدم میکل آنژ و همینطور در لوگوی شرکت های بزرگی چون : پپسی ، گوگل ، تویتر ، اپل ، ... نیز مشاهده نمود.

تناسب طلایی و یا همان مستطیل طلایی شگفت انگیز در معماری نیز از دیرینه تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته که بسیاری معتقدند در باستان استفاده از این موضوع نا آگاهانه و بر اثر ذوق طراحان و زیبایی شناسی آنان بوده است و نه بر اثر آگاهی بر قوانین آن .
اما آنچه که مورد اهمیت است این مطلب که تمامی سازه هایی که در طول تاریخ معماری (که گفته میشود دست کم از چهار هزار سال پیش در هنر و طراحی از این قانون استفاده شده) چشم نوازی میکند و سرآمد بوده همچون طراحی معبد یونانی پارتنون و ساخت اهرام ثلالث مصر و... از تناسب طلایی بهره برده است.
حال می بایست آموخت که چطور میتوان از این مستطیل خاص در طراحی های معماری ، سازه ، پلان های ساختمانی و طراحی نما جهت زیبایی و چشم نوازی هر چه بیشتر استفاده نمود.

مهندس ناصر میرزاده