زندگی نامه
Ali Daei
علی دایی
علی دایی (زادهٔ ۱۴ بهمن ۱۳۴۸) بازیکن بازنشسته و مربی فوتبال اهل ایران است. دایی در رده باشگاهی، علاوه بر بازی در لیگ ایران؛ سابقه حضور در لیگ‌های قطر، آلمان و امارات را نیز داشته‌است. او به عنوان بهترین بازیکن تاریخ فوتبال آسیا شناخته می‌شود.
دایی با زدن ۱۰۹ گل در ۱۴۹ بازی ملی بهترین گلزن تاریخ تیم ملی فوتبال ایران و دومین گلزن برتر جهان در رده ملی ،شناخته می‌شود. او در نظرسنجی سایت کنفدراسیون فوتبال آسیا و برنامهٔ تلویزیونی ۹۰ به ترتیب با کسب «۵۹ درصد» و «۷۳ درصد» آراء مخاطبان، به عنوان بهترین مهاجم تاریخ جام ملت‌های آسیا و بهترین مهاجم بعد از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران انتخاب شد. دایی با ثبت ۱۴ گل، رکورد بیشترین گلزنی در تمام ادوار جام ملت‌های آسیا را در اختیار دارد.
دایی در سال ۱۳۸۵ به عنوان بازیکن-مربی باشگاه سایپا، پا به عرصه مربیگری گذاشت. او در اسفند ۱۳۸۶ نیز به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد.
زندگی شخصی
علی دایی و دختر دومش «نورا» / پشت سر؛ مادر نورا (مونا فرخ آذری)
علی دایی در ۱۴ بهمن ۱۳۴۸ (در شناسنامه ۱ فروردین ۱۳۴۸) در محله خیرال اردبیل به‌دنیا آمد. دایی در سال ۱۳۶۶؛ در رشته مهندسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب قبول شد و دو ترم هم به دانشگاه رفت؛ ولی در سال ۱۳۶۷ دوباره در کنکور شرکت کرد و این‌بار در رشته مهندسی متالورژی دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد و لیسانس خود را بهمن ماه سال ۱۳۷۱ از همان دانشگاه دریافت کرد.
دایی متأهل است و دو فرزند دختر به نامهای «دنیز» و «نورا» دارد. در حالی‌که دایی در خرداد ۱۴۰۱، در گفتگو با عادل فردوسی پور اعلام کرده بود، فقط یک بار در سال ۱۳۸۳ ازدواج کرده؛«دختر بزرگش دنیز» که ساکن لندن هست با انتشار عکس مادرش (مهسا) در اینستاگرام، به صحبت‌های پدرش واکنش نشان داد
دایی علاوه بر فوتبال، فعالیت‌های متعدد تجاری نیز دارد. او در سال ۱۳۸۸ به عضویت اتاق بازرگانی تهران درآمد.واردات و تولید البسه و لوازم ورزشی (با چندین شعبه) سرمایه‌گذاری دربخش مسکن و برج‌سازی در شمال تهران فعالیت در حوزه مواد غذایی بیمه و تجارت فولاد، از جمله فعالیت‌های اقتصادی هست که دایی انجام می‌دهد. دایی مدیریت رستوران و جواهرفروشی اش را نیز به همسرش مونا فرخ آذری (مادر نورا) واگذار کرده‌است.
در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران، هواپیمای حامل همسر و فرزند دایی هنگام خروج از ایران که راهی دبی بود، در فرودگاه کیش فرود آمد. این اقدام با دستگیری عبدالمالک ریگی مقایسه شد. مدتی بعد خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت که همسر او قصد رفتن به آمریکا را داشته و به‌دلیل «همراهی با اغتشاشات و تحریک به اعتصاب» ممنوع‌الخروج بوده‌است. دایی بعداً گفت که او و همسرش ممنوع‌الخروج نشده بودند و همسرش طبق قوانین حکومت قصد خروج از ایران را داشته‌است. او ادعای سفر همسرش به آمریکا را تکذیب کرد و گفت «خدا را شکر می‌کنم که هواپیمای‌شان مورد اصابت موشک‌های دشمن قرار نگرفت» که اشاره‌ای به سقوط پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین بود.
دوران باشگاهی
آغاز
علی دایی فوتبال خود را از استقلال اردبیل آغاز کرد. او پس از قبولی در دانشگاه صنعتی شریف و اقامت در تهران، به تیم تاکسیرانی تهران پیوست. دایی پس از آن، چهار سال در تیم بانک تجارت در مسابقات لیگ تهران به میدان رفت و از آنجا بود که مورد توجه مربیان وقت تیم‌های فوتبال قرار گرفت و برای اولین بار به تیم ملی دعوت شد. دایی پس از آن به تیم پرسپولیس تهران پیوست و دوران فوتبال حرفه‌ای خود را با بازی در جام آزادگان آغاز کرد.
خارج از فوتبال
ساخت مدرسه در اردبیل
علی دایی در شهرک گلستان شهر زادگاهش (اردبیل) یک مدرسه در مقطع متوسطه (هنرستان کار و دانش) به نام ابوالفضل دایی (پدرش) و چند مدرسه دیگر ساخته‌است و از خیرین مدرسه‌ساز اردبیل به‌شمار می‌رود.
حضور در شبکه‌های اجتماعی
در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۲ علی دایی حضور خود در فیسبوک را تکذیب کرد و تنها حضورش در شبکه‌های اجتماعی را در شبکه ارتباطی چهره‌ها و مردم عنوان کرد. وی از راه‌اندازی سایت شخصی‌اش در آینده‌ای نزدیک خبر داد. دایی مدتی بعد در اینستاگرام شروع به فعالیت کرده و صفحه او تا ۸ دی ۱۴۰۱، بیش از ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار دنبال‌کننده پیدا کرد.
سفیر حسن نیت نهضت جهانی
علی دایی در سال ۱۳۸۶ توسط فدراسیون فوتبال ایران به عنوان نماینده فوتبال ایران در سازمان یونیسف معرفی شد. دایی و مهتاب کرامتی (بازیگر سینما) به عنوان دو سفیر ایران در این سازمان بین‌المللی عضویت دارند.
دریافت نشان شجاعت درجه سه از رئیس‌جمهور
پس از پیشنهاد علی کفاشیان (معاون فنی وقت سازمان تربیت بدنی) و تصویب هیئت دولت، علی دایی در سال ۱۳۸۳ از سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت ایران، نشان شجاعت درجه سه دریافت کرد.
کمک به زلزله‌زدگان کرمانشاه
پس از وقوع زلزله ازگله در آبان ماه ۱۳۹۶، که موجب خسارت زیاد و ویرانی خانه‌های مردم شد، علی دایی برای کمک به مردم زلزله‌زده اعلام آمادگی کرده و چند روز بعد در مناطق زلزله زده سرپل ذهاب حضور یافت.او با استفاده از کمک‌های مردمی و شخصیِ جمع‌آوری شده که رقم آن را در ابتدا ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعلام کرده بود، شروع به خانه‌سازی در روستاهای سرپل ذهاب کرد. او همچنین از ارسال ۶ کامیون و تریلی کمک غیرنقدی به مردم زلزله‌زده خبر داد. پس از مدتی، دایی در اینستاگرامش بازسازی کامل خانه‌های تخریب شده در سه روستای مله‌رولان و تپانی قدیم و جدید را رونمایی کرد.
این اقدامات، تقدیر و تشکر مردم و برخی شخصیت‌ها و باشگاه‌های ورزشی را از دایی به همراه داشت. با این وجود، حساب بانکی علی دایی که برای جمع‌آوری کمک به زلزله‌زدگان استفاده می‌شد، مدتی از سوی قوه قضائیه توقیف شده و وی به اداره آگاهی احضار شد.او در یک مصاحبه با اشاره به این مسئله گفت: «بعضی از ارگان‌ها جلوی پای ما سنگ انداختند… همین الان که دارم با شما صحبت می‌کنم حساب‌های زلزله‌زده‌ها که به اسم من بوده‌است، مسدود است اما ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و مطمئناً در مسیری گام برداشتیم که به آن ایمان و اعتقاد داشتیم.» او همچنین بیان کرد که برای گزارش کمک به زلزله‌زدگان تنها پاسخگوی مردم است.
پاسداشت
به پاس فعالیت‌های انسان‌دوستانه و میهن‌پرستانه علی دایی بعد از زلزله کرمانشاه به افتخار وی نام یک گونهٔ گربه ماهی به سینه‌خراش علی دایی نام‌گذاری شد. این گونه در رودخانه‌های استان‌های غربی و جنوب غربی ایران زندگی میکند. این اتفاق با حاشیه‌هایی همراه بود.
در ۱۵ تیر ۱۴۰۰، خروجی بزرگراه باکری تهران به اتوبان کرج تا ورودی اصلی مجموعه ورزشی آزادی به نام علی دایی به ثبت رسید.
افتخارات
بازیکن
پرسپولیس
بایرن مونیخ
- بوندس‌لیگا: ۹۹–۱۹۹۸
- لیگا پوکال: ۱۹۹۸
- نایب‌قهرمان لیگ قهرمانان اروپا: ۹۹–۱۹۹۸
صبای قم
- جام حذفی ایران: ۸۴–۱۳۸۳
- سوپر جام ایران: ۱۳۸۴
سایپا
- لیگ برتر خلیج فارس: ۸۶–۱۳۸۵
زیر ۲۳ سال ایران
- مدال طلای بازی‌های آسیایی: ۲۰۰۲
ایران
- مقام سوم جام ملت‌های آسیا (۲): ۱۹۹۶، ۲۰۰۴
- مدال طلای بازی‌های آسیایی: ۱۹۹۸
- جام بین قاره‌ای آسیا-اقیانوسیه: ۲۰۰۳
- قهرمانی غرب آسیا: ۲۰۰۴
- مربی
سایپا
- لیگ برتر خلیج فارس: ۸۶–۱۳۸۵
ایران
پرسپولیس
- جام حذفی ایران (۲): ۸۹–۱۳۸۸، ۹۰–۱۳۸۹
- نایب‌قهرمان لیگ برتر خلیج فارس: ۹۳–۱۳۹۲
نفت تهران
فردی
- بازیکن سال فوتبال آسیا: ۱۹۹۹
- دومین بازیکن سال فوتبال آسیا: ۱۹۹۶
- بهترین بازیکن ایرانی قرن بیستم به انتخاب فدراسیون تاریخ و آمار فوتبال
- دومین گلزن بازی‌های ملی مردان جهان در تمام ادوار: ۱۰۹ گل
- بهترین گلزن بین‌المللی مردان جهان (۲): ۱۹۹۶، ۲۰۰۴
- بهترین گلزن جام ملت‌های آسیا: ۱۹۹۶ (۸ گل)
- بهترین گلزن بازی‌های آسیایی: ۱۹۹۸ (۸ گل)
- بهترین گلزن قهرمانی فوتبال غرب آسیا: ۲۰۰۴ (۵ گل)
- بهترین گلزن لیگ برتر خلیج فارس: ۸۳–۱۳۸۲ (۱۶ گل)
- عضو تیم منتخب قرن ۲۰ فوتبال آسیا به انتخاب فدراسیون تاریخ و آمار فوتبال (IFFHS)
- عضو لیست ده بازیکن برتر تاریخ فوتبال آسیا به انتخاب ای‌اس‌پی‌ان
- عضو تالار مشاهیر فوتبال آسیا: ۲۰۱۴
- عضویت در فیفا
علی دایی پس از محسن صفایی فراهانی به عنوان دومین ایرانی عضو کمیته فنی فیفا به‌شمار می‌رود.
عضویت دایی در فیفا در حالی انجام گرفت که محمد دادکان با ارسال نامهای به فیفا شرایط حضور وی را در فیفا را فراهم کرد. دایی در اواخر سال ۱۳۹۱ از کمیته فنی فیفا کنار گذاشته شد.
دعوت به قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۲
علی دایی به همراه چند نفر دیگر از ستاره‌های پیشین فوتبال جهان از جمله کافو، لوتار ماتئوس، جی-جی اوکوچا، عادل احمد و تیم کیهیل مهمانان ویژهٔ قرعه‌کشی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ قطر بودند.