‌آینده بورس، مسکن و دارایی‌ها؟

 محمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی در کانال تلگرامی خود نوشت: از ابتدای۹۸ بدلیل منفی شدن زیاد نرخ بهره،  همه بازارها شروع به باد شدن کردند. شاید تا اسفند۹۸ حباب بورس و مسکن و خودرو تا حدودی هم اندازه بود اما حباب بورس از اسفند به اینطرف بزرگتر از سایرین شد. بازار سهام بازاری است که حبابش کل اقتصاد را متاثر میکند ‌و اهمیتش از حباب سایر بازارها بیشتر است هم بجهت شمولیت و هم تاثیرش بر سایر متغیرهای کلان. به‌همین جهت هم اقتصاددانان بیشتر از بازار سهام صحبت میکنند تا بازار مسکن یا خودرو.

البته اشتباه دولت در بورس برعکس سایر بازارها فقط نرخ بهره حقیقی منفی نبود و ارسال سیگنال غلط حمایتی از این بازار هم بود که فضای تصمیم گیری فعالان اقتصادی را منحرف کرد. همین سبب شد تا ۵۰روز پیش ۲۵اقتصاددان  نامه‌ای منتشر کرده و نسبت به این شرایط هشدار دادند. آنها عملا گفتند این بادکنک بیش از حد باد شده و در حال ترکیدن است و توصیه‌های مشخصی برای دولت داشتند که قبلا توضیح داده‌ام. توصیه‌ها در جهت تخلیه آرام بازار بود. دولت هم در حال اجرای با تاخیر بسیار برخی پیشنهادات بود.

اما در شرایط حبابی هر بی‌تدبیری میتواند ماشه سقوط (و نه تخلیه آرام) را بکشد. بی‌تدبیری در طرح گشایش و نیز ‎دارا دوم ماشه را کشید. گفته بودیم دولت باید با اقداماتی مثل فروش گسترده اوراق از فروردین و کاهش نرخ بهره منفی آرام حباب را تخلیه میکرد اما تاخیر کرد و اشتباهات زیاد داشت.
یادمان باشد دلیل سقوط (اگر اسم این کاهش سقوط باشد) افزایش بیش از حد قیمت‌ها در بازار سهام و ایجاد حباب بود. همه موارد دیگری که مطرح میشود صرفا فشارهایی بودند که به این بادکنک در مرز ترکیدن داده شد و باعث این سقوط سریع شد. پس دلیل ترکیدن حباب در وهله اول بیش از حد باد شدن بادکنک بود.

اما حدس من از ۶ماه آینده کل بازارهای دارایی (مسکن، بورس، خودرو و حتی ارز) این است که همه بازارها تا انتهای ۹۹ دچار تخلیه حباب میشوند. میزان این فروکش بستگی به ابعاد حباب شکل گرفته دارد. فعلا حباب بورس بزرگترین حباب است، اما مسکن، خودرو و ارز هم بدلایل مختلف جانبی اما بدلیل اصلی وجود حباب دچار کاهش قیمت تا انتهای سال خواهند شد.

دوستان زیادی می‌پرسند در این شرایط چه کنیم. پاسخ من یک چیز است: در این فضا بخشی از پرتفوی خود در هر بازاری را حفظ کنید اما نسبت به تبدیل بخشی به سپرده بانکی یا صندوق‌های درآمد ثابت و انواع اوراق بدون ریسک و بسته به ریسک پذیری شاید تا حدی ارزهای دیجیتال تا انتهای سال اقدام کنید.