نبود اطلاعات شفاف از قیمت‌های قطعی در بازار مسکن ناشی از بروز نبودن سامانه اطلاعات بازار املاک ایران، شرایط را برای خریداران و حتی فروشندگان واقعی سخت کرده است.
تا حدود یک سال قبل اطلاعات واحدهای مسکونی معامله شده تقریباً به شکل آنلاین در سامانه اطلاعات بازار املاک ایران درج می‌شد. این سامانه که به شکل پایلوت از تهران شروع شده بود قرار بود به سایر کلانشهرها نیز تسری پیدا کند. مهم‌ترین کارکرد مفید این سایت، آگاهی یافتن خریداران و فروشندگان از قیمت‌های قطعی بر اساس معاملات انجام شده بود و به همین دلیل می‌توانستند از مظنه قیمتی واحد مورد نظر خود اطلاع پیدا کنند.
اما در شرایطی که به نظر می‌رسد بازار مسکن با توجه به جهش قیمتها طی ۲.۵ سال اخیر، درج آگهی‌های کاذب و بعضاً قیمت‌های دلبخواهی از طرف مالکان نیاز شدیدی به شفافیت دارد، از حدود یک سال قبل سامانه اطلاعات بازار املاک ایران به روز رسانی نشده و هم اکنون از دسترس خارج شده است.
در وضعیت کنونی، تنها مرجع فعالان بازار مسکن برای اطلاع از مظنه قیمت‌های منطقه‌ای، ارجاع به قیمت‌های پیشنهادی در آگهی‌های فضای مجازی و فایل‌های دفاتر املاک است که به هیچ عنوان قابل اتکا نیست. با وجود آنکه از اردیبهشت سال قبل، سایتهای فروش املاک از درج قیمت‌های نامتعارف منع شده‌اند، روند رشد قیمت‌های پیشنهادی طی یک سال گذشته متوقف نشده است. دفاتر املاک هم عنوان می‌کنند علی رغم اینکه به فروشندگان مشاوره هایی در زمینه قیمت واقعی ارائه می‌دهند طبیعتاً نمی‌تواننذ آنها را مجبور به کاهش نرخ‌های پیشنهادی کنند.
با این اوصاف به نظر می‌رسد به دلیل عدم انجام تکلیف قانونی از سویی سیاست‌گذار حوزه مسکن در زمینه ارائه قیمت‌های قطعی از معاملات، این بازار به حال خود رها شده است.
دلالان به طور گسترده اقدام به خرید مسکن کرده‌اند؟
نمایه‌های دریافتی طی سه ماه پایانی سال گذشته از رشد خریدهای سفته بازانه در بازار مسکن حکایت دارد. یک نماینده مجلس نیز گفته در اسفند ماه سوداگران و دلالان اقدام به خرید گسترده مسکن کرده‌اند.
مازاد ۴۹۰ هزار مسکن در تهران
در شهر تهران خانه به اندازه کافی وجود دارد. حتی طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۴۹۰ هزار واحد مسکونی خالی در تهران وجود داشته که با توجه به عدم وجود نشانه‌های مهاجرت بزرگ به تهران، نمی‌توان گفت طی سه سال گذشته این واحدها وارد بازار مصرفی شده است.
رشد ۶۱ درصدی قیمت مسکن تهران در ۱۲ ماهه سال قبل
در این شرایط و با وجود مازاد عرضه مرتباً شاهد رشد قیمت آپارتمان در تهران هستیم. به طوری که میانگین قیمت مسکن تهران در اسفندماه ۱۳۹۸ بالغ بر ۴۲ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش پیدا کرد. میانگین رشد سالیانه از این هم فراتر رفت؛ به طوریکه در ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۸ قیمت مسکن در تهران ۶۱ درصد نسبت به دوازده ماهه ۱۳۹۷ رشد کرد.
این در حالی است که به دلیل رشد بیش از ۲۰۰ درصدی قیمتها طی ۲.۵ سال گذشته تقاضای مصرفی به شدت سرکوب شده و عمده خانواده‌ها توان خرید مسکن ندارند و بازار در قبضه دلالان و سوداگران است.
بهمن ماه سال گذشته در بین گروه‌های متراژی، بالاترین رشد معاملات سالیانه به ترتیب به واحدهای ۱۶۰ تا ۱۸۰ متر مربع به میزان ۷۶ درصد، واحدهای ۱۲۰ تا ۱۴۰ متر مربع به میزان ۶۹ درصد و آپارتمان‌های ۱۰۰ تا ۱۲۰ مترمربع به میزان ۶۱ درصد رشد سالیانه تعلق داشته است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران با هدف غلبه بر انتظارات تورمی و کسب سود در آینده اقدام به خرید واحدهای لوکس و نیمه لوکس کرده‌اند.
یک نماینده مجلس: سوداگران در اسفند ماه به طور گسترده مسکن خریداری کرده‌اند
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه وقتی میزان عرضه از میزان تقاضا پیشی بگیرد قیمتها باید به سمت تعدیل و کاهش حرکت کند گفته است: با توجه به این اصل، روند قیمت مسکن با کاهش معاملات خرید و فروش باید نزولی می‌شد، اما طبق گزارش ها، قیمتها در اسفند ماه با وجود کاهش معاملات روندی صعودی داشته است.
شهاب نادری ادامه داد: به نظر من که افزایش قیمت مسکن با وجود کاهش معاملات تحت تأثیر عواملی بوده است، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این مسئله، فعالیت دلالان است، متأسفانه بسیاری از سوداگران و دلالان با هدف کسب سودهای کلان اقدام به خرید گسترده مسکن در سال گذشته کرده اند، بنابر این این گروه از افراد با اقدامات سازمان دهی شده مانع از کاهش قیمت مسکن می‌شوند.
این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: وزارت راه و شهرسازی باید اجازه فعالیت دلالان و سوداگران را در بازار ندهد، زیرا مهم‌ترین عامل بر هم خوردن تعادل بازار مسکن، تداوم فعالیت دلالان است، حال وزارتخانه می‌تواند با اجرای سیاست‌های مالیاتی مانند مالیات بر عایدی سرمایه مسکن، شرایط را برای فعالیت دلالان محدود کند.